Tasarımın İnstagram'da – Web Sitesinde Kamuya Sunulması Nedeniyle Reddi
1- Tasarım Hukukunda Yenilik Unsurunun Tespiti
Daha önce çok sayıdaki makalemizde tescil başvurusuna konu edilen tasarımın, başvuru tarihinde “yeni” kabul edilmesi gerektiği, başvurunun kabul edilebilirliğinin ilk şartının yenilik unsuru olduğu açıklanmıştı. Eğer başvuru konusu tasarım, başvuru tarihinde “yenilik” unsurundan yoksunsa, diğer bir deyişle Kurum yaptığı araştırmada tasarımın yeni olmadığı kanaatine varmışsa, başvuru reddedilecektir. Sınai Mülkiyet Kanunu gereğince, başvuru konusu tasarımın “aynısı” başvuru tarihinden önce “dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmuş” ise o başvuru yenilik unsurundan yoksun sayılacaktır (SMK md.56/4). Kurum yenilik unsurunu tespit ederken hangi araçları kullanıyor sorusunun cevabı şu makalemizdedir.
2- Tasarımın İnstagram’da Kamuya Sunulması Nedeniyle Başvurunun Reddi
Tasarım tescil başvurusunun reddi kararı üzerine başvurucunun itiraz hakkının bulunduğu ve bu hakkı kullanırken nelere dikkat etmesi gerektiği şu yazımızda ele alınmıştı. Fakat uygulamada sıklıkla görülmeye başlanan bir sorun bulunmaktadır. Tasarım sahibi ürünü kendisine ait bir İnstagram sayfası üzerinden ya da web sitesi üzerinden kamuya sunmakta, birkaç ay sonra ürün tasarımı beğenilince, tasarımda ticari bir potansiyel de görülünce tasarım tescil başvurusu yapılmaktadır. Fakat başvuru Kurum tarafından bu İnstagram sayfası ya da web sitesi kayıtları gerekçe gösterilerek reddedilmektedir. Oysa söz konusu web sitesi de İnstagram sayfası da zaten başvurucuya ait durumdadır.
Bu durumda hoşgörü süresi / atıfet süresi kavramı gündeme gelecek ve önem arz edecektir. Hoşgörü süresi kavramı hakkında detaylı bilgi almak için şu yazımızı okuyabilirsiniz. Kabaca söz etmek gerekirse, eğer başvuru konusu tasarım başvurucunun kendisi tarafından kamuya sunulmuş ise ve sunum tarihinin üzerinden de on iki aylık süre geçmemişse başvurunun tasarımın unsurunu kaybettiği söylenemez. Çünkü bu dönem başvurucu yönünden hoşgörü süresi niteliğindedir ve tescil başvurusu hakkı devam etmektedir. Fakat on iki aylık süre geçmişse artık tescil başvurusunun kabulü mümkün değildir. Nitekim Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi Üçüncü Temyiz Kurulunun güncel ve önemli bir PUMA kararında[1] da bu husus vurgulanmakta, İnstagram paylaşımlarının üzerinden on iki aylık süreden daha uzun bir süre geçtiği için artık hukuki korumanın verilemeyeceği, kamuya sunma halinin gerçekleştiği ifade edilmektedir.
3- Hoşgörü Süresi ve Kimlik Tespiti Sorunu
Başvuru tarihinden önce web sitesi üzerinden yahut İnstagram ve sair sosyal mecralardan söz konusu tasarımın kamuya sunumu başvuru sahibi tarafından gerçekleştirilmiş olsa dahi bu hesaplar genellikle kimliği belirsiz şekilde, işletme adı ya da marka adı gibi isimler tercih edilerek oluşturulan sayfalardır. Başvurucunun kendi ad ve soyadı ile yahut şirket unvanı ile sosyal medya hesabı açmadığı, işletme adı ya da marka adı ile açılmış sosyal medya adları üzerinden başvuru konusu tasarımın paylaşımlarda kullanıldığı sıklıkla görülmektedir. Hatta Kurum tarafından bu sayfaların kimlik tespiti yapılamadığı için bir başkası tarafından kamuya sunulmuş gibi davranılarak başvurunun reddi yönünde karar tesis edildiği de görülmektedir. Bu durumda yapılması gereken iş, başvurunun reddi kararına itiraz etmektir. Ret kararına itirazda redde gerekçe instagram – sosyal mecra paylaşımlarının aidiyeti ispat edilmeye çalışılmalı ve bunun için gerekli dayanak belgeler sunulmalıdır.
Sonuç Olarak
Tasarım Hukuku ve tasarım tescilinde en önemli kavramların başında yenilik unsuru gelir. Yenilik unsurunun tespitinde Kurum tarafından çeşitli web tabanlı araçlar kullanılır. Detaylar için tıklayınız. Kurum yenilik unsuru incelemesinde, başvurucuya ait olup olmadığı belirlenemeyen sayfalar / platformlar üzerinden yapılan paylaşımları / kamuyu sunumları gerekçe göstererek başvurunun reddine karar verebilir. Bu durumda yapılması gereken şey karara itiraz etmek, atıfet süresi içerisinde başvuru yapıldığı ve kamuya sunumun başvurucu tarafından gerçekleştirildiği ortaya konmalıdır.
Daha fazla bilgi, tasarım tescili ve tasarım danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 12.03.2023
[1] Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi Üçüncü Temyiz Kurulunun 11.08.2022 tarihli, R0726/2021-3 sayılı karar. (Kararın tamamı için tıklayınız.)
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.