Tasarım Hukukunda Yenilik Unsuru ve 12 Aylık Atıfet - Hoşgörü Süresi
1- Tasarım Hukukunda Yenilik Unsuru
Tescil başvurusuna konu edilen tasarımın, başvuru tarihinde “yeni” kabul edilmesi, başvurunun kabul edilebilirliğinin ilk şartıdır. Başvuru konusu tasarım, başvuru tarihinde “yenilik” unsuruna sahip değilse başvuru Kurum tarafından reddedilecektir. Bir tasarımın “aynısı” başvuru tarihinden önce “dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmuş” ise o tasarım yenilik unsurunu taşımıyordur (SMK md.56/4). Dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmuş bir tasarım ile başvuru konusu tasarım arasındaki “aynıyet” sadece “küçük ayrıntılar” yönünden farklılık yaratıyorsa tasarımlar aynı kabul edilir (SMK md. 56/4, c.2). Yenilik unsurunun incelenme şekli ve Kurum tarafından nasıl tespit edildiği konusundaki detaylı yazımız için tıklayınız.
2- Kamuya Sunumun Tasarım Sahibi Tarafından Yürütülmesi ve Hoşgörü Süresi
Tasarım sahipleri, söz konusu tasarımların toplum tarafından ticari anlamda kabul görüp görmeyeceğini test etmek ve ardından tescil başvurusu yolu ile koruma altına almak isteyebilirler. Çünkü toplumda ticari karşılığı olmayacak, beğenilmeyecek, yeterli alıcı grubuna ulaşmayacak bir tasarım için tescil maliyetlerine katlanmak istemeyebilirler. Bunun için hem Türk Tasarım Hukuk mevzuatında hem de AB Tasarım Hukuku mevzuatında, tasarım sahiplerinin “kamuya sunumu” kendileri bakımından 12 ay boyunca tescil engeli teşkil etmemektedir. Daha açık bir ifade ile başvurucu tarafından, başvuru tarihinden geriye doğru 12 aylık “hoşgörü süresi” içerisinde kamuya sunulmuş olan tasarımların tescilinde yenilik unsurunun bulunmadığı kabul edilemez (SMK md.57/2). Düzenlemede bahsi geçen on iki aylık süreye hoşgörü süresi / atıfet süresi adı verilmektedir. Hoşgörü süresi geçirildikten sonra başvurucu tarafından gerçekleştirilen başvurunun yenilik unsuru yokluğu nedeniyle reddine karar verilebileceği gibi, başvurunun incelenmesi esnasında tespit olunmayan kamuya sunumlar, hükümsüzlük davalarında ilgililer tarafından her zaman ileri sürülebilecektir.
Sonuç Olarak
Tasarım hukukunun temelinde, tasarım konusu ürünün görüntüsü yer alır. Bu görüntü “yeni” olmak zorundadır. Aksi halde tasarıma hukuki koruma ve tescil belgesi verilemez. Bir şekilde tescil belgesi almış olsa bile tasarımın hukuki korumadan yoksun olacağı söylenmelidir. Tasarımın yeniliği, başvuru tarihinden önce “aynısının” dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulup sunulmadığının Kurum tarafından denetlenmesi / araştırılması yoluyla inceleme altına alınır. Kurum, başvuru konusu tasarımın başvurudan önce kamuya sunulduğunu tespit ederse başvuruyu reddeder. Tespit edemezse, tescil kararı verecektir. Tasarımın kamuya sunumu başkaları tarafından değil de başvurucu tarafından gerçekleştirilmişse, yenilik unsuru etkilenmez. Fakat bu sunum, başvuru tarihinden geriye doğru en çok on iki aylık süreç içerisinde gerçekleştirilmiş olmalıdır. Daha eski tarihli kamuya sunumlar, başvurunun yenilik unsurunu etkiler. Kurum bu durumda başvuruyu reddedecektir. Ret kararına itiraz hakkındaki yazımız için tıklayınız.
Daha fazla bilgi, tasarım tescili ve tasarım danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 09.03.2023
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.