Marka Benzerliği İnceleme Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 7
1- Yargıtay’ın Asli Unsur Tali Unsur Kapsamında Marka Benzerlik İncelemesine Yaklaşımı
TPMK ile Yargıtay arasında en sık ortaya çıkan uyuşmazlıkların başında “benzerlik incelemesi” yaparken kullanılan “asli unsur-tali unsur” ayrımı gelir. Yargıtay uygulama ve kararları incelendiğinde görüleceği üzere, iki markanın asli unsuru benzerlik taşımıyorsa, markaların benzerliğinden söz edilmesi zordur. Yargıtay yaklaşımını bu cümle formüle etmek hatalı gibi görünse de ilk ve temel yaklaşımın bu olduğunu gösteren çok sayıda karar mevcuttur. Bu görüşümüzün hatalı olmadığını ispata elverişli birkaç karardan söz etmek yerinde olacaktır.
1.1. Bir Markanın Asli Unsuru Başka Bir Markanın Tali Unsuru Olabilir
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 21.01.2021 tarihli, 2020/1371 E. , 2021/297 K. sayılı kararına konu olayda; “İkram” kelimesinden ibaret marka dayanarak gösterilerek “şekil+İ&K İstanbul İkram” marka başvurusuna itiraz edilmiş, itiraz YİDK tarafından reddedilmiştir. Kararın iptali için “İkram” markasının sahibi tarafından açılan davada Yargıtay: “davaya konu marka ile davacı markaları arasında biçim, düzenleme ve tertip tarzı itibariyle görsel, sesçil ve anlamsal olarak ortalama tüketicileri iltibasa düşürecek derecede bir benzerlik bulunmadığı” kanaatine varılmıştır. Bu yaklaşım, bir markanın asli unsurunun, başka bir markada tali unsur olarak kullanılabileceği anlamını da barındırır.
1.2. Ayırt Ediciliği Olmayan Asli Unsurun Sonraki Başvuruda Tali Unsur Olması
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 19.01.2021 tarihli, 2020/1060 E. , 2021/168 K. sayılı kararına konu olayda; “Türk Tuborg Bira Uzmanı” marka başvurusunun “Bira Uzmanı” markasının itirazı gerekçe gösterilerek reddedildiği, Tuborg tarafından YİDK kararının iptali davasının açıldığı görülmektedir. Yani Kurum, “Bira Uzmanı” markasını ayırt ediciliği olan ve başka markalarda tali unsur olarak bile kullanılamayacak bir marka olarak görmektedir. Yargıtay YİDK kararını iptal ederek şu gerekçeye imza atmıştır: “her iki markada yer alan "Bira Uzmanı" ibaresinin başvuru kapsamındaki hizmetler yönünden ayırt edicilik taşımadığı ve dava konusu başvurudaki asli unsurun "TÜRK TUBORG" ibaresi olduğu” bu nedenle markaların benzer olmadığına hükmetmiştir. Görüleceği üzere, yukarıdaki karara paralel olarak, tescilli markanın asli unsuru yeterli ayırt ediciliğe sahip değilse başka markaların tali unsuru olarak kullanılması mümkün hale gelir.
1.3. Tescilli Markanın Asli Unsurunun, Yeni Marka Başvurusuna Konu Markada Yer Verilen ve Ayırt Ediciliği Düşük Asli Unsura Eklenmesi
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 03.02.2021 tarihli, 2020/1384 E. , 2021/803 K. sayılı kararına konu olayda; YİDK tarafından “Yemeli Trakya” marka başvurusunun kabulüne ve “Trakya” ibareli ve ayırt ediciliği yüksek seri markaların sahibinin itirazının reddine karar verilmiş, YİDK kararının iptali “Trakya” marka sahibi tarafından talep edilmiştir. Yargıtay, yerel mahkemenin şu gerekçeye dayalı kararını onamıştır. Yerel mahkemece “davalının 29. sınıfta yaptığı "YEMELİ TRAKYA" ibareli başvuru markasıyla aynı sınıfta bulunan davacının "TRAKYA" ibareli tescilli markası arasında görsel ve sescil olarak ortalama tüketicileri iltibasa düşürecek derecede bir benzerlik bulunduğu, 29. sınıftaki mallar açısından ortalama düzeydeki tüketici kesimi nezdinde her iki markanın işletmesel kökenlerinin aynı olduğu, idari ve ekonomik açıdan birbiriyle bağlantılı işletmeye ait markalar olarak algılanabileceği” değerlendirilmiştir. Gerçekten de “Yemeli Trakya” markasının asli unsuru olarak değerlendirilebilecek ayırt edici bir unsuru yoktur.
1.4. Ayırt Edici Unsura Eklenen Tali Unsur ile Oluşturulan Markanın Benzerlik İncelemesinden Geçemeyeceği
Ayırt edici unsur içeren bir markanın, bu unsuruna eklenen tali nitelikli ve tanımlayıcı kelimeler ile oluşturulmuş markalar; marka benzerlik incelemesinde yeterli ayırt ediciliği kazanamayacağından marka başvurusunun benzerlik incelemesinden geçmesi mümkün değildir. Nitekim Yargıtay da 11. Hukuk Dairesi’nin 26.10.2020 tarihli ve 2020/117 E. - 2020/4409 K. sayılı kararına konu olayda, aynı sınıfta tescili istenen HOTELSOTTOMANS ibareli markanın, OTTOMANS markasının itirazı üzerine reddedilmesi gerektiğine hükmetmiştir.
2- Asli Unsura Eklenen Asli Unsurun Markayı Ayırt Edici Kılıp Kılmayacağı ve Benzerlik İncelemesi
İdea Sigorta markasında yer alan İdea unsuru markanın asli ve ayırt edici karakterini oluşturur. Daha sonra yapılacak marka tescil başvurusunda İdea Hidenger Sigorta yahut Hidenger İdea Sigorta ismi ile yapılacak başvuruya eklenen “Hidenger” kelimesi, sıklıkla deprem, tsunami, sel baskını gibi doğal afetlerin olduğu Endenozya’nın dilinde (Sundaca dili) “saklamak, saklanmak, saklanan kişi” anlamına gelir. Bu nedenle anlamsız bir ifadenin oluştuğundan bahsedilemez. O halde “idea hidenger” ya da “hidenger idea” kelimeleri birlikte veya bütün olarak bir hikayeye ve anlama sahip olabilir. İdea Sigorta’nın markası ile benzerliği bu kapsamda ele alınmalıdır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 19.11.2020 tarihli ve 2020/1144 E. , 2020/5234 K. sayılı kararında benzer bir meseleyi tartışmış ve yerel mahkemenin; “taraf markalarında yer alan “TST” ibaresinin, hem davacı ve hem de davalı markalarının ayırt edici unsuru olduğu, davacıya ait başvuru markasında ayrıca yer alan “TAMER” ibaresi markayı farklılaştıracak nitelikte olmadığı, bir markanın tek ve münhasıran ayırt edici nitelikte olan unsuruna, bir başka ayırt edici unsur eklenmesinin markayı ayırt edici kılmaya yetmeyeceği, taraf markaları arasında aynı/benzer emtialar yönünden karıştırılma ihtimalinin sonuç ve kanaatine varıldığı” gerekçesi ile verilen kararını onamıştır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 25.03.2020 tarihli ve 2020/1070 E. , 2021/2895 K. sayılı kararında da benzer bir husus tartışılmış, önce onama kararı verilerek “Pak” markasının “şekil + pakto” markası ile benzer olmadığı kabul edilmiş, ardından karar düzeltme ile görüş değiştirilmiş ve “şekil + pakto” markasının karıştırılma ihtimali yaratacak düzeyde benzer olduğu görüşü belirtilmiştir.
Sonuç Olarak
Yukarıda paylaşılan kararlardan da anlaşılacağı üzere, markalar arası benzerlik incelemesi meselesi fizik kuralları gibi somutlaşmış formüller ile açıklanamaz. Sınırsız sayıda senaryonun doğabileceği benzerlik incelemelerinde, asıl yaklaşımın “karıştırılma ihtimali yaratacak derecede görsel, işitsel ve kavramsal benzerliğin” mevcut olup olmadığının araştırılmasından ibaret olduğu unutulmamalıdır. Markalar üzerindeki ufak değişikliklerin büyük etkiler yaratması mümkün olmakla birlikte, ufak değişikliklerin hiçbir anlam ifade etmeyebileceği de söylenebilir. Konuyla ilgili çok fazla Yargıtay kararı mevcut olup bu kararların iyi okunması, anlaşılması ve Kurum’un olası kararlarının bu açıdan ölçülmesi fayda sağlayacaktır.
Daha fazla bilgi, marka tescili ve marka danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 21.09.2021
Marka Benzerliği İncelemesi Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 6 başlıklı makale için tıklayınız.
Marka Benzerliği İncelemesi Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 5 başlıklı makale için tıklayınız.
Marka Benzerliği İncelemesi Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 4 başlıklı makale için tıklayınız.
Marka Benzerliği İncelemesi Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 3 başlıklı makale için tıklayınız.
Marka Benzerliği İncelemesi Kriterleri ve Örnek Davalarda Yargıtay Kararları – 2 başlıklı makale için tıklayınız.
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.