Üç Boyutlu Markaların, Ambalajların, Tasarımların Marka Tescili Nasıl Yapılır?
1- Üç Boyutlu Görüntünün Marka Tescili
Marka tescili olarak başvurusu yapılan standart marka tipi, sadece isim ya da isim + logo şeklinde marka tescili yaptırmaktır. Fakat Sınai Mülkiyet Kanunu, ses markasından hareket markasına, renk markasından üç boyutlu markaya da kadar çeşitli şekillerde marka tescili yapılmasına imkan tanımaktadır.
Marka tesciline konu edilebilecek işaretlerin neler olabileceği Sınai Mülkiyet Kanunu’nda ve ilgili Yönetmelikte düzenlenmiştir. Buna göre “marka .. sicilde gösterilebilir olması şartıyla .. her tür işaretten oluşabilir.” Ayrıca Yönetmelik madde 7/3 gereğince “üç boyutlu marka tescili” mümkündür.
2- Üç Boyutlu Marka Tescilinin Tasarım Tescili Yerine Kullanılması
Tasarımcı tarafından dijital veya fiziksel ortamda kullanılmak üzere tasarlanmış bir görselin, ürünün veya ürün ambalajının tasarımının üç boyutlu görüntüsünün farklı açılardan çekilmiş görüntülerinin marka tescil başvurusuna konu edilmesi mümkündür. Buna ilişkin birçok örnek bulunmaktadır. Uygulamada sıklıkla ambalajlar için standart marka tescil yönteminin kullanıldığı görülmektedir. Fakat üç boyutlu marka tescilinin daha sağlıklı koruma sağlaması mümkündür.
Örnek vermek gerekirse, “Fairy markasına ait 50’li veya 100’lü tablet deterjan ambalajının/paketleme biçiminin” üç boyutlu görselinin tüketici nezdinde kazanmış olduğu ayırt edicilik ve tanınmışlık düzeyi çok yüksektir. Fairy ismini kullanmaksızın, farklı bir isimle ve fakat aynı ambalajlama, aynı renklendirme ve aynı boyutlarda ambalaj/paketleme kullanarak; bir tablet deterjan markasının piyasaya sunulması halinde Fairy’nin tanınmışlığından yararlanarak kısa sürede dikkat çekeceği ve rekabet ortamında haksız avantaj elde edebileceği açıktır. Fairy tarafından bu durumun engellenmesi ve çeşitli hukuki tedbirlerin alınabilmesi için isim tescili yeterli olmayacak, ambalajlamanın da üç boyutlu tescilinin yapılmış olması fayda sağlayacaktır. Bu nedenle üç boyutlu marka tescilinin bir yönüyle tasarım tesciline benzer bir koruma sağlaması mümkündür.
3- Üç Boyutlu Marka Tescilinin Şartları
Tescil edilmek istenen üç boyutlu görüntünün ayırt edicilik unsurunun bulunması ilk şarttır. Standart ya da bilindik tasarımların veya ürünün doğası gereği sahip olduğu şeklin/görüntünün tescile konu edilmesi mümkün değildir. Örneğin bilindik bir terlik tasarımının üç boyutlu görüntüsünün marka tescilinin talep edildiği bir başvuru Kurum tarafından reddedilmiştir. Yine standart soda şişesi için yapılan başvuru da reddedilmiştir. Tescil edilmesi istenen üç boyutlu görüntünün, tasarım ve/veya paketleme biçiminin ayırt ediciliğinin yüksek olması gerekmektedir. Bunun yanında aşağıdaki şartların da başvuruda dikkate alınması gerekir:
-Başvurunun üç boyutlu marka başvurusu olduğunun başvuruda açıkça belirtilmesi
-Koruma altına alınmak istenen görüntünün/ambalajının ya da tasarımın açıkça anlaşılabildiği tek bir yönden görünümünü içeren marka örneğinin sisteme yüklenmesi veya,
-Korunmak istenen görüntünün bütünlüğünü bozmayacak biçimde en fazla altı farklı yönden görünümünü içeren marka örneğinin sisteme yüklenmesi gerekir.
Sonuç
Üç boyutlu marka başvuruları, isim ve/veya isim + şekil marka başvurularından farklıdır. Bu farklılık başvurunun kabul edilmesinin zor olabileceği anlamına geldiği gibi, başvurunun kabul edilmesi halinde sağlanacak korumanın da birtakım avantajlar sunacağı açıktır. Ambalajlama şeklinin tüketici nezdinde büyük önem arz ettiği kabul edilmelidir. Bu nedenle özel bir tasarım çalışması yürütülen ambalajların korunması için üç boyutlu marka tescil başvurularının yöntemsel olarak değerlendirilmesi ve kullanılması faydalı olabilir.
Daha fazla bilgi, marka tescili ve marka danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan veya e-mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 27.01.2021
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.