Şirket Ortağına Ait Tescilli Markanın Lisans Bedeli İçin Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi
1- Marka Hakkının Lisans Yoluyla Kullandırılması ve Elde Edilen Gelirin Vergi Türü
193 sayılı GVK madde 70/1 ilk cümlesi, “Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri … tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır.” şeklindedir. Aynı fıkranın devamında 8 bent halinde sayılan “mal ve haklar” arasında 5 numaralı bentte marka hakkı da sayılmıştır. Buna göre markanın lisans yoluyla üçüncü kişilere kullandırılması halinde elde edilen gelir türü kural olarak GMSİ olacaktır. Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin 2 nci fıkrası “Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşur” şeklindedir. Buna göre, Kurumlar Vergisi kapsamında kalan şirketler tarafından elde edilen GMSİ gelirleri de kurum kazancıdır.
Ayrıca 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin, 1/3-f maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin KDV ye tabi olduğu, 8/l-h maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenlerin KDV nin mükellefi olduğu belirtilmiştir.
2- Vergi Mükellefiyeti Bulunmayan Şirket Ortağı Adına Tescilli Markanın Şirkete Lisans Yoluyla Kullandırılması ve Vergilendirme
Türkiye’de şirket tarafından kullanılan markanın şirket adına tescil edilmek yerine şirket ortaklarından biri adına tescil edildiği çokça görülmektedir. Bunun marka hukuku bakımından yaratacağı birkaç problem bulunmakla birlikte (markanın kullanılmaması nedeniyle iptali, kötüniyetli tescilin hükümsüzlüğü, kullanım ispatı taleplerinde ispat zorluğu gibi) bu yazının konusunu bu sorunlar değil, vergisel yükümlülükler oluşturmaktadır. Konuyla ilgili olarak bir özelgenin incelenmesi faydalı olacaktır.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 12.10.2015 tarihli ve 11395140-105[227-2014/VUK1-18136]-86110 sayılı özelgesinde;
-Şirket ortağı olan gerçek kişinin adına tescilli markanın şirkete lisans sözleşmesi yoluyla kullandırılması halinde şirket ortağı tarafından elde edilen gelirin GMSİ olduğu,
-Şirket tarafından bu kapsamda ortağa yapılan ödemelerin GVK madde 94 kapsamında tevkifata tabii olduğu,
-Yapılan ödemelerin gelir vergisi istisnalarından biri kapsamında olmadığı,
-Marka lisans sözleşmesi bedeli kapsamında yapılan ödemelerin “emsallere uygunluk ilkesine” aykırı olması halinde kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacağı,
-Şirket ortağı adına GMSİ yönünden mükellefiyet tesisi gerektiği, şirket ortağına yapılacak ödeme sırasında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 5/a bendi gereğince tevkifat yapılması gerektiği,
-Şirket ortağı tarafından elde edilen gelirin KDV’ye tabii olduğu, lisans veren şirket ortağının KDV mükellefi olduğu,
-Ortağa ait tescilli markaların şirket tarafından kullanımı karşılığı yapılacak ödemeler KDV ye tabi olup, şirket ortağının başka faaliyetleri dolayısıyla KDV mükellefiyeti olması halinde tescilli markaların kullanımı karşılığı yapılacak ödemelere ilişkin KDV’nin ortak tarafından diğer faaliyetleri ile birlikte beyan edileceği, ortağın KDV mükellefiyeti olmaması halinde ise şirket tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edileceği,
-Şirket ortağının başka faaliyetleri dolayısıyla KDV mükellefiyetinin olması halinde kendi adına ait tescilli markaların kurumunuz tarafından kullanımı karşılığı yapılacak ödemeler için fatura düzenlemesi gerektiği,
-Ortağın KDV mükellefiyetinin olmaması halinde ise söz konusu kullanım karşılığı yapılan ödemeler için firmanız tarafından şirket ortağı adına gider pusulası düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
3- Marka Lisans Sözleşmesi Bedeli Kapsamında Yapılan Ödemelerde KDV Tevkifatı
Marka lisans sözleşmesi kapsamında yapılan ödemeler GVK madde 70 kapsamında olup, kural olarak KDV’ye tabiidir. KDV tevkifatı ile ilgili düzenlemelerin yer aldığı … Tebliğine göre genel kural şöyledir: “KDV’ye tabi olan kiralama işlerinde kiraya verenin (lisans veren) başka faaliyetleri dolayısıyla KDV mükellefi olması halinde, tam tevkifat uygulaması söz konusu olmaz; kiraya veren, kiralama faaliyetlerine ait KDV’yi diğer faaliyetleri ile birlikte genel esaslara göre beyan eder.”
Görüldüğü üzere lisans bedeli ödemelerinde ödeme yapanın KDV mükellefi olup olmadığına bakılmaksızın, ödemeyi alan/kiraya veren/lisans veren KDV mükellefi ise (ki neredeyse tüm senaryolarda lisans verenler KDV mükellefidir) tevkifat yapılmayacaktır. Ödemeyi yapanın tevkifat yapması için bir arada bulunması gereken iki şart vardır: i. Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetinin bulunmaması, ii. Kiracının KDV mükellefi olması. Bu iki şartın bir arada olması halinde kiracı (lisans alan) tarafından tam tevkifat yapılacaktır.
Daha fazla bilgi, marka tescili ve marka danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 30.09.2021
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.